Bouwdetails

Het traject “bouwdetails” beoogt ontwerpers en aannemers tools aan te reiken om op een kwalitatieve, praktische en kostenefficiënte (snelle!) manier de nodige details te kunnen opmaken. Door innovatieve oplossingen kan schade voorkomen worden en het gewenste kwaliteitsniveau vlotter gerealiseerd.

Bouwdetails

Om aan de huidige eisen en wensen bij renovatie te voldoen is het sterk aangeraden om de aansluitingsdetails op punt te stellen vóór de start van de werf, ook wanneer er geen architect bij het project betrokken is. Improvisatie op de werf leidt immers vaak tot lage kwaliteit en soms zelfs tot schade en financieel verlies.

Koppeling met andere projecten
  • Normenantenne « Bouwdetails » (Smart Connect)
  • In2EuroBuild (2019-2021, CORNET): Consistent European Guidelines for Internal Insulation of Building Stock and Heritage
  • Binnenisolatie van buitenmuren (2012-2013, Flanders): state of the art on internal insulation
  • RenoFase (2013-2017, Flanders): Step-by-step plan for a high-quality energetic renovation
  • Reno2020 (2009-2012, Wallonia): integration of new technologies into the sustainable renovation of Walloon housing
  • T.A.R. (2012-2014, Flanders): sustainable renovation on thermal-acoustic level
  • ErfgoedEnergieLoket (2014-2021, Flanders): energetic renovation of heritage buildings in Flanders
  • RecurWood (2020-2023, Belgium): renovation and redevelopment in a changing urban environment using WOOD.
  • Hygrimpact (2017-2019, Belgium): impact of hygrothermal properties on the thermal performance of materials
  • P-RENEWAL (2017-2021, Wallonia): energetic renovation of heritage buildings in Wallonia
  • RIBuild (2015-2019): energy efficient historic buildings (external expert board)
Technische uitwerking

Themabeschrijving

De ambitieuze energierenovatiedoelstellingen van de drie gewesten kunnen niet bereikt worden zonder een massale renovatie van het bestaande gebouwenpark. Om in deze uitdaging te slagen zullen de aannemers de komende jaren tal van – soms erg complexe – aansluitingsdetails moeten oplossen.

Waarom is het belangrijk bij renovatie
Renovatieprojecten lijken op het eerste zicht misschien eenvoudig, maar in de huidige context is niets minder waar. Renovaties zijn vaak complex en arbeidsintensief, terwijl het beschikbare budget beperkter is dan bij nieuwbouw. De stedenbouwkundige en architecturale randvoorwaarden, de gebouwtypologie, de bestaande constructie, de bestaande omgevingselementen en toegankelijkheid, … bepalen (en beperken) in sterke mate de mogelijke oplossingen. Voor een goede kennis van de bestaande constructie moeten bepaalde delen ontmanteld worden, wat soms maar mogelijk is kort voor het begin van de werken. “Passe-partouts” zijn nog moeilijker toepasbaar dan bij nieuwbouw. Elke project is anders en vereist nauwgezet maatwerk. Het maken van architecturaal, bouwtechnisch en budgettair optimale keuzes vraagt van de aannemers en ontwerpers een hoge mate van competentie en inspanningen, vooral op het vlak van coördinatie en communicatie. In de dagelijkse praktijk is het niet evident om voldoende tijd vrij te maken om aansluitingsdetails zoveel mogelijk op te lossen vóór de start van de werken – nochtans cruciaal om van een bouwproject een succes te maken. Door een “first time right”-aanpak kunnen dure aanpassingswerken en nazorg achteraf vermeden worden en kan maximale waarde gerealiseerd worden met een zo laag mogelijke kost, ook op lange termijn.Bij een aantal types renovatiewerken is de aanwezigheid van een architect niet vereist. Dit maakt dat de betrokken aannemers zelf aandacht moeten hebben voor het ontwerp (waaronder het oplossen van de aansluitingsdetails) en de goede afstemming van de bijdragen van de verschillende aannemers. Dit geldt des te meer wanneer het renovatieproject gefaseerd uitgevoerd wordt.Kortom: vóór-denken is de boodschap, maar dat is nog moeilijker bij renovatie dan bij nieuwbouw. Bouwdetails vormen de sleutel, maar goede voorbeelden zijn schaars.

Aandachtspunten
De kennis die nodig is voor een kwalitatief ontwerp en een correcte uitvoering van bouwdetails bij renovatie in de huidige context is al grotendeels opgebouwd dankzij onderzoek de voorbije jaren. Deze kennis is momenteel in de praktijk echter nog onvoldoende toegankelijk voor aannemers en architecten. Informatie is versnipperd en niet snel genoeg te vinden. Hierdoor en mede door de tijdsdruk eigen aan bouwprojecten, worden nog te vaak beslissingen genomen zonder een volledige kennis van zaken, met alle risico’s van dien. Een aantal technische vragen m.b.t. renovatiedetails zijn nog niet volledig uitgeklaard, wat momenteel onzekerheid meebrengt voor de bouwprofessionals. Bijvoorbeeld: hoe kan of moet de aansluiting van een houten vloer op een gevel in metselwerk uitgevoerd of aangepast worden bij renovatie, wanneer er tegen de binnenzijde van de gevel isolatie geplaatst wordt? Waarop moeten letten om hygrothermische en/of akoestische problemen te vermijden? Om duidelijkheid te scheppen voor de bouwprofessionals in de toekomst worden dergelijke vragen verder onderzocht in het kader van lopende onderzoeksprojecten die vanuit BE Reel! van nabij opgevolgd worden, zodat oplossingen snel en ruim verspreid worden.

Output

Hoofddoel is de kennis over renovatiedetails, opgebouwd via wetenschappelijk onderzoek, te vertalen naar de praktijk en ze onder een vlot bruikbare vorm aan te bieden aan de sector.

Door een pragmatische aanpak willen we het ontwerp en de uitvoering van bouwdetails in de praktijk sterk faciliteren. Bouwdetails moeten sneller en meer trefzeker opgemaakt en gecommuniceerd kunnen worden. Zo zullen er – binnen het beperkte tijdsbestek dat voorhanden is – méér details op voorhand op punt gesteld kunnen worden en zal de kwaliteit op renovatiewerven stijgen.  Door tijdswinst bij de aannemers en architecten willen we het grondig vóórdenken van renovatieprojecten stimuleren. Dit zonder meerkost voor de betrokken bedrijven en op een realistische, haalbare manier.

Concreet willen we de architecten en bouwbedrijven ondersteunen door de ontwikkeling van een databank van renovatiedetails:

    • holistisch opgevat, d.w.z. dat alle verschillende aandachtspunten (hygrothermisch, akoestisch, …) verwerkt zijn in de voorgestelde oplossingen
    • visualisatie 2D/3D/4D in functie van de gewenste communicatie (zo eenvoudig als mogelijk, zo uitgewerkt als nodig)
    • grafische informatie beschikbaar onder verschillende formaten, aansluitend op de praktijk
    • verrijkt met foto’s, video’s, … en linken naar gerelateerde informatie, indien nuttig om de gebruiker snel inzicht te bieden en toe te laten de juiste keuzes te maken

Aansluitend en parallel hiermee worden andere tools uitgewerkt:

  • Publicaties:  bv. een nieuwe thematische rubriek “Bouwdetails” in Buildwise Magazine en/of andere media, met aandacht voor vaak terugkerende problemen rond bouwdetails bij renovatie en met tips voor praktische optimalisaties.
  • Workshops:
    • Workshops voor de ontwikkeling en optimalisatie van bouwdetails;
    • Kennis verspreiden door directe interactie met mensen uit de praktijk en de toepassing ervan stimuleren;
    • Vinger aan de pols voor de concrete noden van de sector;
    • Efficiëntie en toegankelijkheid verhogen door gebruik van online- en videotoepassingen.